शिंगल्स म्हणजे काय? (Shingles Meaning in Marathi)

शिंगल्स हा एक विषाणूजन्य संसर्ग आहे, जो चिपकणारा आणि वेदनादायक पुरळ तयार करतो. याला हरपेस झोस्टर असेही म्हणतात, कारण हा विषाणूच व्हॅरीसिल्ला-झोस्टर विषाणू (Varicella-Zoster Virus) च्या पुनरुत्थानामुळे होतो, जो चिकनपॉक्स (Chickenpox) साठीही जबाबदार आहे. चिकनपॉक्स झाल्यानंतर, हा विषाणू शरीरातील स्नायूंच्या तंतूंत आराम घेतो आणि काही वर्षांनंतर, शरीराची प्रतिकारशक्ती कमी झाल्यावर, तो पुनः सक्रिय होऊन शिंगल्स तयार करतो.
शिंगल्स हा इन्फेक्शन प्रामुख्याने मोठ्या वयाच्या व्यक्तींना होतो, आणि जे लोक कमी प्रतिकारशक्ती असलेल्या असतात त्यांना देखील याचा धोका अधिक असतो. यामध्ये शरीरावर पुरळ येते आणि ते फुगून पाणी भरणाऱ्या फोडांमध्ये बदलते. शिंगल्सचा संसर्ग मुख्यतः शरीराच्या एका बाजूला दिसतो आणि वेदना, झंकार, चवकाट किंवा गडबड अशी लक्षणे असू शकतात.
शिंगल्सची लक्षणे
शिंगल्सची लक्षणे प्रामुख्याने सुरुवातीला वेदना, जलन किंवा गडबड असू शकतात. काही लोकांना पुरळ आले तरी त्यापूर्वीच वेदनांचे कुटकुळ असू शकतात. त्यानंतर शरीरावर लाल रंगाच्या फोडांची सुरुवात होईल. या फोडांमध्ये पाणी भरलेले फोड तयार होतात, जे नंतर फुटतात आणि कुरकुरीत पातळ कडा तयार होतात. याशिवाय, ताप, थकवा आणि प्रकाशाची संवेदनशीलता देखील असू शकते.
शिंगल्सच्या काही गंभीर लक्षणांमध्ये पोस्ट-हर्पेटिक न्यूरल्जिया (Post-Herpetic Neuralgia) हि एक प्रमुख समस्या आहे. हे एक अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये शिंगल्स पूर्णपणे बरे झाल्यानंतर देखील वेदना चालू राहू शकतात.
शिंगल्स का होतो?
शिंगल्स हा विषाणू-जन्य संसर्ग आहे जो व्हॅरीसिल्ला-झोस्टर विषाणूच्या पुनरुत्थानामुळे होतो. या विषाणूने चिकनपॉक्ससाठी जबाबदार असताना, तो शरीरातील नर्वस सिस्टममध्ये गडबड होऊन इन्फेक्ट होतो. काही वर्षांनंतर, शरीराच्या प्रतिकारशक्तीचा अभाव किंवा जास्त तणावामुळे या विषाणूचे पुनरुत्थान होते आणि त्याच कारणामुळे शिंगल्स तयार होतो.
शिंगल्सचा फैलाव
शिंगल्स स्वतः संक्रमित नाही, पण त्यातून व्हॅरीसिल्ला-झोस्टर विषाणू दुसऱ्या व्यक्तीला चिकनपॉक्स होण्यास कारणीभूत ठरतो. जर शिंगल्स असलेल्या व्यक्तीस शारीरिक संपर्क झाला आणि त्याच्याकडून पुरळ येणारी लाळ किंवा फोडांचे द्रव दुसऱ्या व्यक्तीला मिळाले, तर त्या व्यक्तीस चिकनपॉक्स होऊ शकतो. तसेच, शिंगल्सचा संसर्ग फक्त ज्यांना चिकनपॉक्स झालेला नाही किंवा चिकनपॉक्सची लस घेतलेली नाही अशा लोकांमध्ये होतो.
शिंगल्सचा उपचार
शिंगल्सचा उपचार किमान ७२ तासांमध्ये सुरू करणे आवश्यक आहे. यासाठी ऍंटिव्हायरल औषधे दिली जातात, ज्यामुळे संसर्गाचा कालावधी कमी होतो आणि वेदना कमी होतात. या औषधांचा प्रभाव वेळेवर सुरू झाल्यावरच असतो. वेदना कमी करण्यासाठी डॉक्टर वेगवेगळे पेनकिलर्स आणि कधी कधी कॉर्टिकोस्टिरॉईड्स देऊ शकतात. तसेच, शिंगल्सच्या उपचारामध्ये ताज्या फोडांपासून बचाव करणे आवश्यक असते.
शिंगल्स पासून कसे वाचता येईल?
शिंगल्सची लस असलेल्या व्यक्तीला शिंगल्स होण्याची शक्यता कमी असते. शिंगल्सच्या लसाठी ५० वर्षे आणि त्यापेक्षा मोठ्या वयाच्या व्यक्तींना शिफारस केली जाते. त्यामुळे शिंगल्सपासून बचाव करणे सोपे होईल. याशिवाय, वयस्क व्यक्तींनी तणाव कमी ठेवणे, शरीराचे चांगले पोषण करणे आणि नियमितपणे व्यायाम करणे महत्त्वाचे आहे. ह्यामुळे शिंगल्स होण्याची शक्यता कमी होईल.
सह्याद्री हॉस्पिटलमध्ये शिंगल्स उपचार का निवडावा?
सह्याद्री हॉस्पिटलमध्ये, आम्ही शिंगल्ससाठी व्यापक देखभाल प्रदान करतो, ज्यामध्ये लवकर निदान आणि प्रभावी उपचारावर लक्ष केंद्रित केले जाते. आमचे अनुभवी आरोग्य सेवा तज्ञ शिंगल्सच्या उपचारासाठी व्यक्तीगत काळजी आणि प्रगत ऍंटिव्हायरल औषधांचा वापर करतात, ज्यामुळे वेदना कमी होतात आणि रिकव्हरी वेगवान होते. आम्ही वेदनांच्या व्यवस्थापनाला प्राधान्य देतो आणि उपचार दरम्यान आराम देण्यासाठी आधुनिक तंत्रांचा वापर करतो. सह्याद्री हॉस्पिटल शिंगल्स पासून संरक्षण करण्यासाठी लसीकरण सेवाही प्रदान करते, ज्यामुळे धोका असलेल्या लोकांसाठी अतिरिक्त सुरक्षा मिळते. आमचा दयाळू आणि अनुभव असलेला संघ आपल्याला आरामदायक आणि सहाय्यकारी वातावरणात सर्वोत्तम देखभाल मिळवून देतो.
निष्कर्ष
शिंगल्स हा एक वेदनादायक आणि अस्वस्थ करणारा विषाणूजन्य संसर्ग आहे, जो कोणत्याही वयाच्या व्यक्तीला होऊ शकतो, तथापि तो प्रामुख्याने वृद्ध लोकांमध्ये आढळतो. लवकर निदान आणि उपचार हे लक्षणे व्यवस्थापित करण्यासाठी आणि पोस्ट-हर्पेटिक न्यूरल्जिया सारख्या गुंतागुंतीला रोखण्यासाठी महत्त्वाचे आहे. शिंगल्सचा कोणताही ठोस उपचार नसला तरी, ऍंटिव्हायरल औषधे संसर्गाची तीव्रता कमी करण्यास मदत करू शकतात, आणि लसीकरण शिंगल्स होण्यापासून बचाव करण्यास मदत करते. जर आपण शिंगल्सची लक्षणे अनुभवत असाल, तर ताबडतोब वैद्यकीय सल्ला घेणे आणि उपचार सुरू करणे महत्त्वाचे आहे.
FAQs
- What are shingles?
Shingles is a viral infection caused by the reactivation of the varicella-zoster virus, leading to a painful rash and blisters. - Who is at risk for shingles?
Older adults, especially those over 50, and individuals with weakened immune systems are more prone to developing shingles. - Can shingles spread from person to person?
You cannot get shingles directly from someone else, but you can catch chickenpox if exposed to the rash. - What are the main symptoms of shingles?
Shingles symptoms include pain, burning, tingling, a red rash, and fluid-filled blisters on one side of the body. - How is shingles treated?
Shingles is treated with antiviral medications and pain management strategies, such as pain relievers or corticosteroids. - Is there a vaccine for shingles?
Yes, the shingles vaccine is recommended for adults over 50 to reduce the risk of developing shingles. - How long does shingles last?
The shingles rash usually heals in 2 to 4 weeks, but the pain can persist longer in some cases, especially with post-herpetic neuralgia.